همه چیز در باره بوشهر
بوشهر در جنوب غربی ایران، در حاشیهی خلیج فارس با آب و هوای عمدتاً گرم و خشک قرار دارد. استانی که پایتخت انرژی ایران لقب گرفته و به دلیل موقعیت استراتژیک دریایی و اقتصادیاش همواره مورد توجه حکومتها بوده است. ردپای نقش و اهمیت بوشهر را میتوان در آثار به جا مانده از دورهی هخامنشی تا کنون دید. در این مقاله از مجلهی بوشهر آنلاین به معرفی مختصری از این شهر میپردازیم.
بندر بوشهر، معروف به شهر دریاها، مرکز این استان است. شهری که با تمدن بسیار کهن، آداب و سنن خاص و موسیقی محلی، سواحل ماسهای، جنگلهای حرا و در هم‌آمیختگی مردمان از نژادهای گوناگون، به عنوان یک قطب گردشگری چند فرهنگی، مقصدی محبوب برای گردشگران و طبیعتگردان شناخته میشود.
مردمان بوشهری با زبان فارسی با گویشهای محلی نظیر لری، تنگستانی، بسطکی، دشتی و کازرونی صحبت میکنند. همچنین زبان عربی نیز در بخشهایی از بنادر عسلویه و کنگان و بعضی جزایر آن رواج دارد. بوشهریها خونگرم، زودجوش و مهمانواز هستند که این ویژگی ریشه در ترکیب قومی گوناگون این منطقه دارد.
عمده اقتصاد این استان مربوط به بخشهای کشاورزی، تجارت، شیلات و البته صنعت میباشد. از صنایع قدیمیتر همچون کشتی و لنج سازی، توربافی و صنایع دستی گرفته تا نیروگاههای گازی و اتمی در این استان دایر هستند.
بستر تاریخی بوشهر
طی اکتشافاتی که در قرن نوزدهم توسط باستانشناسان فرانسوی انجام شد، لوحههای گلی، کتیبههای میخی و ظروف مفرغین و سفالینی که از بوشهر به دست آمد جنبههایی از شکوه باستانی این شهر را نمایان کرد؛ قدمت بوشهر به دوران امپراتوری عیلامیها میرسد. در آن عهد، «لیان» نامیده میشد و طی قرنهای بعد، به نامهای مختلفی چون «رام اردشیر»، «ابوشهر»، «بُختاردشیر» و «ریشهر» خوانده شده است.
از دوران هخامنشایان در بوشهر، بقایای کاخهایی همچون کاخ دوازده ستونی کوروش، شهر باستانی توج (توز) هخامنشی در زیر نخلستانهای درودگاه باقی مانده است.
در زمان ساسانیان و به ویژه اردشیربابکان نیز به این بندر توجه بسیار شد و در آن شهرهایی مثل رام اردشیر ساخته شد که اکنون خرابههای آن به ریشهر معروف است.
شهرت اصلی بندر امروزی بوشهر را باید در زمان نادری جست. در سال 1736 میلادی نادرشاه افشار، بوشهر را رونقی دوباره بخشید. او در آنجا یک پایگاه دریایی تأسیس کرد. بندری که به دلیل نزدیکیاش با بندرعباس و انتقال دفتر هند شرقی به آن موجب ترقی و پیشرفت این منطقه شد.
بوشهر کنونی، به دست پسر یکی از ناخدایان کشتیهای نادرشاه، به اسم «ابومهیری» حدوداً صد وپنجاه سال قبل ساخته شده است. پس از آن خاندان نصر به عنوان خراجگذاران سلسلهی زندیه به مدت نیمقرن بر آنجا حکومت کردند. در آن زمان بندر بوشهر یکی از مهمترین بنادر جنوب ایران در صادرات و واردات بود، جایگزین بندرعباس شده بود و از بصره پیشی گرفته بود. فعالیتهای تجاری در هیچ یک از بنادر خلیج فارس را نمیشد با بوشهر مقایسه کرد. از صید ماهی و مروارید گرفته تا انواع داد و ستد در آنجا جاری بود و محل معاش ساکنین استان به شمار میآمد.
بوشهر در دوران معاصر
بوشهر به دلیل موقعیت جغرافیایی، منابع نفت و گاز و ارتباطات دریایی، یکی از بندرهای مهم و پیشگام از نظر تاریخ فرهنگی در ایران است. کشورهای مختلف اروپایی نظیر انگلیس و پرتغال همیشه بر آن چشم داشتند و به دلیل عبور و مرور مدام این کشورها و ساخت کنسولگریها، فضایی چند فرهنگی و چند زبانی در بوشهر ایجاد شده است. به طوری که گفته میشود در دوران قاجار و ابتدای پهلوی مردم به ندرت به فارسی حرف میزدهاند. از مهمترین شاخصهای این دوران میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
قیام مردم جنوب
این ویژگی تجاری وسوسهبرانگیز بندر بوشهر، باعث شده بود طی سالهای متمادی توسط بیگانگان من جمله انگلیس استثمار شود. مبارزات مردم بوشهر به رهبری رئیسعلی دلواری، یکی از خیزشهای مردمی تاریخی در بریدن دست استعمار است که به قیام مردم جنوب معروف شد. در طی این قیام، انگلیسیها برای همیشه بوشهر را ترک کردند.
مدرسه ی سعادت
به دلیل وجود جو فرهنگی و سطح کیفیت اجتماعی در بوشهر، این شهر از اولین شهرهاییست که در ایران روزنامه داشته است. روزنامههای مظفری، خلیج ایران و ندای جنوب از نشریات مهم آن روزگارند. بنابر همین فضای روشنگرانه است که «مدرسه سعادت» چند سال پیش از مشروطیت در زمان قاجار، به دست مردم بوشهر ساخته میشود. مدرسهای که دولتی نیست، محدودیتی ندارد و در آن هم اساتید روحانی و هم خارجی تدریس میکردهاند. از اینرو دارای فضایی علمی، آزاد و با تنوع آموزشی بالا بوده است. بنای این مدرسه در سال 1393 مرمت شد. روز 18 اسفند سالروز تأسیس مدرسه سعادت، روز ملی بوشهر نامگذاری شده است.
